Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (EMCDDA) ve Avrupa Birliği Kanun Uygulama İşbirliği Ajansı (EUROPOL) ortaklığında Avrupa genelindeki uyuşturucu pazarlarının imalat, kaçakçılık, dağıtım ve kullanım boyutlarında derinlemesine analiz edildiği ve her bir uyuşturucu madde için ayrı birer modül halinde hazırlanan 2022 Avrupa Uyuşturucu Pazarları Raporu’nun "kokain" ve "metamfetamin" modülleri yayınlandı. Rapora göre Avrupa’da kokain pazarının büyümeye devam ettiği, 2020’de Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerdeki perakende kokain pazar değerinin en az 10,5 milyar avro olduğunun tahmin edildiği aktarıldı. Bu miktarın tüm yasa dışı uyuşturucu pazarının üçte birine karşılık geldiği aktarılırken, kokainin esrardan sonra en büyük ikinci uyuşturucu pazarı haline geldiği belirtildi.
Avrupa’da her yıl rekor miktarda uyuşturucu yakalaması
Avrupa’da 2017 yılından bu yana özellikle deniz limanlarında her yıl rekor miktarlarda kokain ele geçirilirken, 2020’de şimdiye kadar raporlanan en yüksek miktar olan 214,6 ton kokain ele geçirildi. Ayrıca ön veriler 240 tonluk kokain yakalamaları ile 2021 yılı toplamının daha da yüksek olacağını gösteriyor. En yüksek miktarlarda kokain Belçika, Hollanda ve İspanya limanlarında ele geçirilirken, Avrupa’nın farklı limanlarında artan yakalamalar da suç gruplarının kaçakçılık faaliyetlerini kokain risk algısının daha az yoğunlukta olabileceği limanlara doğru genişlettiğini ortaya koyuyor. Raporda önceki yıl AB ülkelerinden Belçika’da ele geçirilen 70, Hollanda’da ele geçirilen 49 ton ve İspanya’da ele geçirilen 37 ton kokainin Avrupa genelinde ele geçirilen miktarın yüzde 73’üne karşılık geldiği ifade edildi.
Kokain sevkiyat noktaları çeşitleniyor
Kokain kaçakçılığı ve kullanımı ile ilişkilendirilmeyen Doğu Avrupa ülkelerinden Yunanistan’da 1,8, Bulgaristan’da 1 ton, Polonya’da 3,9 ton ve Türkiye’de de 2 ton yakalanan kokain miktarı ise rekor seviye olarak gösteriliyor. Bu durum da kokain sevkiyatlarının Avrupa’ya giriş yaptığı noktaların çeşitliliğinin artığını ve kokain kullanıcı pazarının Türkiye dahil Doğu Avrupa’da büyüdüğünü ortaya koyuyor. Avrupa’ya işlenmek üzere sevkiyatı yapılan baz kokain yakalamalarındaki artışlar da yakın gelecekte Avrupa pazarında daha fazla oranda içilebilir kokain ürünlerinin görülme riskini ortaya çıkarıyor. Güney Amerikalı ve Avrupalı suç şebekelerinin kokain üretiminde iş birliği yaptığı yönünde bilgiler bulunurken, özellikle Meksikalı suç şebekelerinin Avrupa pazarına kokain sağladığı yönünde de deliller yer alıyor. Ayrıca AB ülkelerinin kokainin başta Doğu Avrupa ülkeleri olmak üzere AB üyesi olmayan ülkelere ve Okyanusya bölgesi ile Asya’ya sevkiyatında transit olarak kullanımının arttığına ilişkin de deliller bulunuyor.
Metamfetamin tespitleri
AB üyesi ülkelerdeki metamfetamin yakalamalarım da arttığı belirtildi. Çekya ve komşu ülkelerde daha küçük ölçekli metamfetamin üretimi devam ederken, Hollanda ve Belçika’daki endüstriyel ölçekli laboratuvarlarda metamfetamin üretiminin gerçekleştiği ifade edildi. Avrupalı sentetik uyuşturucu üreticileri, üretim süreçlerini geliştirmek için Meksikalı üreticilerle iş birliği yaparken, mevcut olan altyapıyı da kullanmayı sürdürüyor. 2019’dan bu yana Hollanda ve Belçika’da tespit edilen üretim tesislerinin boyutu, gelişmişliği ve verimliliğinin arttığı belirlendi. Afganistan’da ise bitki temelli efedrin kullanılarak metamfetamin üretiminin 2016’da ortaya çıktığı, Afgan eroininin mevcut kaçakçılık yolları ve alt yapısının da suç ağları için bir fırsat ve AB için bir tehdit oluşturduğu aktarıldı. Türkiye’de metamfetamin kullanımında ve ele geçirmelerde yaşanan artışların da Balkan rotasındaki faaliyetlerin göstergesi olarak değerlendirildiği belirtilirken, AB ile Türkiye arasında kurulan ve Balkan rotasındaki uyuşturucu akışını kısıtlamaya odaklanan güçlü arz azaltma ortaklığının metamfetaminle ilgili tehditleri ele alacak şekilde genişletilmesi gerektiği belirtildi. Raporda Türkiye’de 2020’de ele geçirilen metamfetamin miktarında önemli bir artış yaşandığı ve yakalanan miktarın 4,2 tona ulaştığı kaydedildi. Türkiye’de ele geçirilen metamfetaminin çoğunluğunun sıvı formda ülkenin doğusunda İran sınırında bulunan illerde ele geçirildiği ifade edildi.