CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, Covid-19 pandemisi nedeniyle zor günler geçiren ve Türkiye’nin lokomotif alanlarının başında gelen beyaz eşya sektörünün yaşadığı sıkıntıları Meclis gündemine taşıdı, sorunların çözümüne ilişkin tespitlerini sıraladı ve sektör temsilcilerinin sesi oldu.
Sektörünün tüm paydaşlarının yaşadığı sıkıntıların giderilmesi, beyaz eşyalarda ÖTV’nin kaldırılması, KDV’nin indirilmesi, indirim marketleri ve e-ticarette beyaz eşya satışıyla ilgili yasal düzenlemelerin yapılması, üretim, tüketim ve ihracatın teşvik edilmesi için alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla TBMM Başkanlığına araştırma önergesi sunan Sındır, beyaz eşya sektörünün canlanması için tüm siyasi partileri desteğe çağırdı. Türkiye’de beyaz eşya üretiminin risk altına girmekle karşı karşıya olduğunu ifade eden CHP’li Sındır, Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un yanıtlaması istemiyle de soru önergesi verdi.
”BEYAZ EŞYA ESNAFI PANDEMİDE BÜYÜK ZARAR GÖRDÜ”
Türkiye’nin beyaz eşya sektöründe Avrupa’da lider konumda yer aldığını, dünyada ise en önemli aktörlerden biri olduğunun altını çizerek sözlerine başlayan Sındır, ”Türkiye, beyaz eşya sanayisinde dünyada önemli bir üretici ve ihracatçıdır. Türkiye beyaz eşya sektörü, üretimde ve ihracatta yüksek katma değer yaratan, dış ticaret dengesine olumlu katkı yapan, istihdama doğrudan etki eden, ekonominin lokomotif sektörleri arasında yer alır. Sektör, 40 bin kişiye doğrudan, dolaylı olarak da yaklaşık 600 bin kişiye istihdam sağlamaktadır. Beyaz eşya sektörünün ülkemize getirdiği önemli ekonomik kazançlarının yanı sıra, maalesef bugün birçok sorunla da karşı karşıyadır. Ürünlerin pazarlanmasında tüketici alışkanlıklarının, satış kanallarının, ürün dağıtım ve tedarik sistemlerinin değişmesi, beyaz eşya satış mağazalarının her geçen gün kan kaybetmesine neden olmuştur. Bu durumun ortaya çıkmasının en önemli sebepleri arasında alışverişlerin internet ortamına taşınması ve e-ticaretin yaygınlaşması ile birlikte kargo-lojistik altyapılarının gelişmesi yer almaktadır. Yıllardır kendine beyaz eşya satıcılığını meslek edinmiş, bu işe sermaye yatırmış ve bu alanda uzmanlaşmış esnafımız, pandemi ile birlikte ciddi zarar görmüştür” dedi.
”YÜZDE 125 ORANINDA ZAM, ÜRETİM TESİSLERİNİN KAPISINA KİLİT VURDURUR”
Sektörün yaşadığı sıkıntıları derinlemesine ifade eden ve artan girdi maliyetlerine dikkat çeken CHP’li Sındır, ”Türkiye’nin lokomotif sektörü özellikle Uzak Doğu menşeli kalitesiz ve ucuz ürünlerin kıskacındadır. Bu alanda piyasa denetimi ve gözetimine ilişkin düzenlemelerin ivedi ve etkin bir şekilde uygulanması sektör için elzemdir. Beyaz eşya sektöründe istihdamın üzerindeki yükler; bürokrasi, hukuki alt yapı eksikliği, denetimsizlik gibi genel sorunlar kapsamlı bir şekilde ele alınmalıdır. Demir yollarının gelişmesi lojistik giderlerinin azaltılması açısından gereklidir. Liman masraflarının azaltılması da ihracat giderlerini düşürecektir. 2020 yılına kıyasla plastik, paslanmaz çelik ve ambalaj fiyatlarındaki artış 2 katın üzerinde gerçekleşmiş, lojistik maliyetleri de 4 kattan fazla artmıştır. Yeni yapılan bir düzenlemeyle paslanmaz sac ürünlerinin gümrük vergileri yüzde 12’den yüzde 8’e düşürülmüş fakat bu da yeterli olamamıştır. Arz, talep dengesinin sağlıklı bir seviyeye gelene kadar gümrük vergilerinin kaldırılması sektör temsilcileri tarafından talep edilmektedir. 2022 yılında elektrik ve doğalgaza gelen zamlar da sektör açısından ciddi maliyet artışına neden olmuştur. Ulusal Sanayi Tarifesine gelen yüzde 125 oranında zam ihracata yönelik üretim yapan tesisleri kapılarına kilit vurma noktasına itmekte, üretimi risk altına sokmaktadır. Türkiye’nin lokomotif sektörü alarm veriyor” dedi.
”ÖTV’Yİ KALDIRIN, KDV’DE İNDİRİME GİDİN”
Buzdolabı, çamaşır makinesi gibi ana kalem beyaz eşyaların lüks ürün olmaktan çıkarak temel ihtiyaç eşyaları haline geldiğini ve beyaz eşya sektörünün çağın gerekliliklerine göre geleceğe hazırlanması gerektiğini ifade eden Sındır sözlerini şöyle sonlandırdı: ”artık temel ihtiyaç haline dönüşen beyaz eşyalarda uygulanan ÖTV’nin kaldırılması ve KDV’de indirime gidilmesi, sektörün ve tüketicilerin avantajına olacağı çok açıktır. Piyasaların canlanması ve ekonominin rayına oturmasında bu hamle, önemli bir rol üstlenecektir. En büyük pazarımız olan Avrupa Birliği ülkelerinin önümüzdeki 10 yıl ve 2050’ye kadar iklim değişikliği ve çevre ile ilgili kriterleri ortaya koyduğu Avrupa Yeşil Mutabakatını dikkate almamız gerek ve şarttır. Ülkemiz beyaz eşya sektörünün geleceğe hazırlanması için gerekli önlemlerin alınması, altyapı ve yatırım imkânlarının bu çerçevede planlanması ve hayata geçirilmesi için adımlar atılmalıdır. Parti ayrımı yapmaksızın elimizi taşın altına hep birlikte koyalım, beyaz eşya sektörünün yeniden ayağa kalkması için beraber çalışalım.”
Sındır, Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un yanıtlaması istemiyle TBMM’ye verdiği önergede şu soruları yöneltti:
1. Ülkemizde kayıtlı beyaz eşya satan esnaf sayısı kaçtır? Bu sayı iller itibariyle nedir? Bu sektörde istihdam edilen toplam kişi sayısı nedir?
2. Pandeminin ülkemizi etkilediği tarih olan Mart 2020’den itibaren satılan beyaz eşya sayısı nedir? Bunların kaçı internet üzerinden, kaçı satış yapan mağaza/esnaftan satın alınmıştır?
3. Ülkemizde kayıtlı beyaz eşya üreten firma sayısı nedir? Bu firmalarda istihdam edilen kişi sayısı nedir?
4. Ülkemizde kayıtlı beyaz eşya dağıtan /pazarlayan firma sayısı nedir? Bu firmalarda istihdam edilen kişi sayısı nedir?
5. Ülkemizde internet üzerinden beyaz eşya satan kayıtlı firma sayısı nedir? Bu firmaların beyaz eşya satma yetki belgeleri var mıdır? Bununla ilgili bir denetim birimi bulunmakta mıdır? Yoksa nedeni nedir? Yapılması düşünülmekte midir?
6. İnternet satışlarında herhangi bir ek vergilendirme yapılmakta mıdır? Yoksa yapılması düşünülmekte midir?
7. Çok geniş ürün çeşitliliğine sahip olan zincir marketlerin beyaz eşya satışına da girmiş olması, özellikle beyaz eşya ticareti yapan esnafları olumsuz yönde etkilemektedir. Burada satılan ürünlerin Uzakdoğu menşeili, kalitesiz ve kısa ömürlü olması, tüketicilere zarar verdiği gibi ülke ekonomisinde de döviz kaybına neden olmaktadır. Bu marketlerde satılan ürünler nedeniyle ülkemizin yaşadığı döviz kaybı nedir? Tüketicilerin bu marketlerden aldığı ve kısa ömürlü çıkan beyaz eşyalardan dolayı ilgili kurum ve kuruluşlara yapmış olduğu şikayet var mıdır? Varsa bu sayı nedir?
8. Artık temel ihtiyaç haline gelmiş olan beyaz eşyalarda ÖTV’nin kaldırılması ve KDV’nin indirilmesi düşünülmekte midir? Bununla ilgili bir çalışma var mıdır? Bakanlığınız ya da ilgili kuruluşlara bununla ilgili bir talep gelmiş midir? Gelmişse bu durum karşısında yapılan işlem nedir?
9. Türkiye ve dünyada beyaz eşya üretiminde üretim, değer, verim, kalite, dış ticaret (ihracat, ithalat) verileri nelerdir?
10. Üretiminin devamlılığı ve ülkemize döviz kazandırmak için beyaz eşya üreticilerini desteklemek gerek ve şarttır. Bu nedenle beyaz eşya üreticilerinin güçlendirilmesi ve desteklenmesi için ilgili bakanlıklar ile ne gibi çalışmalar yapılacaktır? Bununla ilgili bir planlama yapılmış mıdır?
11. Beyaz eşya üretimi ve sanayine yönelik mevcutta yürüttüğünüz araştırma geliştirme çalışmaları var mıdır? Ar-ge, ürün geliştirme ve katma değeri arttırma çalışmaları için destekleriniz nelerdir?