Cilt lekeleri, cilde rengini veren pigment olan melaninin aşırı üretimi sonucunda oluşuyor. Cilt en çok yaz aylarında güneşin etkisiyle lekeleniyor. En sık görülen lekeler arasında ise melazmalar yer alıyor. Güneşin kendisini daha az gösterdiği kış ayları cilt lekelerinin tedavisi için uygun dönemler arasında bulunuyor. Memorial Wellness Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Fatma Pelin Özgen cilt lekeleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Melazma güneş ışınlarının da etkisiyle sıklığı ve şiddeti en çok artan kozmetik deri hastalıklarından biridir. Melazma, melanositler (ciltteki pigment hücreleri) çok fazla melanin ürettiğinde ciltte ortaya çıkan düzensiz şekilli, kahverengi lekeler olarak ortaya çıkar. Sıklıkla simetrik olarak yanaklarda, dudak üstünde ve alında yerleşim göstermektedir. Cilt lekelerinin tedavisi için en uygun dönemler ise sonbahar ve kış aylarıdır.
Cilt lekeleri kadınlarda daha fazla görülüyor
Melazma üç tipe ayrılır. Epidermal melazma en yüzeysel olanıdır ve cildin üst tabakasında (epidermis) artan cilt pigmentasyonu (melanin) ile kendini gösterir. Dermal melazma, cildin ikinci tabakasında (dermis) cilt pigmentasyonunda bir artış ile karakterizedir. Son olarak, karışık melazma, epidermal ve dermal melazmanın bir birleşimidir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmekle birlikte, genellikle 20- 40 yaş arasında başlar. Deri rengi daha koyu kişilerde daha yaygındır. Melazması olan kişiler güneş ışınlarına karşı duyarlıdır. Fazla güneş maruziyeti lekelerin oluşmasına veya var olan lekelerin artmasına neden olabilmektedir. Ayrıca ailesinde leke hikayesi olan kişiler, gebelik, doğum kontrol hapı kullanılması, ilaçlı spiral gibi rahim içi araç kullanımı, menopoz döneminde alınan hormon replasman tedavileri gibi hormonal etkiler, antiepileptikler, antipsikotik, kemoterapi ilaçları ve kişinin işinden dolayı ısıya veya aleve maruz kalınması da melazmaya yatkınlığı arırmaktadır.
Leke tipine uygun tedavi başarı sağlıyor
Yüzeysel lekeler uygulanan tedaviler sayesinde oldukça kolay bir şekilde yok olabilir. Güneşe çok fazla maruz kalınırsa lekeler tekrarlama eğilimindedir. Melazma tedavisinde lekenin yayılımı ve şiddetine göre topikal krem tedavileri, kimyasal peeling tedavileri ve IPL ve Q-switch gibi lazer tedavileri uygulanabilmektedir. Leke tedavisinin başarısını ve tedavi süresinin uzunluğunu etkileyen bazı faktörler bulunmaktadır Bunlar;
· Koyu cilt tipi olması,
· Tedaviye rağmen 2 yıldan uzun süren bir leke hikayesi olması,
· Ailesel veya genetik yatkınlık olması,
· Daha önce geçirilmiş lazer veya mikroiğneleme gibi müdahalelerin olması,
· Daha önce 2 veya daha fazla doktora gidilmiş olması (uzun süreli veya dirençli hastalığı gösterir),
· Kortizonlu kremleri uzun süre kullanmış olmasıdır.
Yaz kış güneşten korunmak önemlidir
Kişiye özel olarak hastalığı tetikleyen faktörler iyi saptanmalıdır. Özellikle güneşli günlerde dışarda kalındığında geniş şapkalar takılmalıdır. İşe bağlı ısı, ışık maruziyeti varsa bu azaltılmalıdır. Geniş spektrumlu güneş koruyucular (SPF 50 +), UVA ve görünür ışığa karşı koruyucu güneş koruyucular, tüm yıl boyunca, günlük olarak, tüm yüze sürülmelidir. Özellikle demir oksit içeren ürünler tercih edilmelidir, pigmentli olan ürünlerin hepsi demir oksit içermektedir. Kozmetik kamuflajlar pigmenti azaltır. Kapatıcılar kalın, opak bir görüntü sağlayarak tedaviye yardımcı olur. Colour corrector (CC) kremler, pigmentasyon yumuşatılmasında kullanılabilir. Mümkünse hormonal tedavilerden uzak durulmalıdır.