Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümünden Dr. Öğretim Üyesi Ürün Yıldıran Önk ve Dr. Öğretim Üyesi Burcu Dabak Özdemir tarafından, “Yeni ekran yeni dizi: Yerli dijital içerik platformlarındaki yerli diziler üzerine bir inceleme” başlıklı bir bilimsel araştırma projesi yürütülüyor. Proje kapsamında, 300 yerli dizi izleyicisiyle yapılan ankette, katılımcılara hem geleneksel televizyonda hem de yerli dijital yayınlanan yerli dizileri izleme deneyimleriyle ilgili sorular soruldu. Yanıtlar, yerli dijital platformlardaki dizi izleme deneyimi ile geleneksel televizyonlardaki izleme deneyimi arasında önemli farklar olduğunu gösterdi.
Yerli dizi sektörü, dijital platformlarla dönüşüme sahne oldu
Ürün Yıldıran Önk ve Burcu Dabak Özdemir, son birkaç yılda yerli dizi sektörünün, dijital platformların sunduğu yeni teknik ve finansal fırsatlar nedeniyle önemli bir dönüşüme sahne olduğunu belirterek, “Gerek yerli gerekse küresel ölçekte faaliyet gösteren dijital platformların hem sektörde hem de izleyici alışkanlıklarında önemli bir etkiye sahip olduğu görülüyor. Dijital platformlar, yerli dizilere ilişkin tutumu değiştirdi. Araştırmamızın sonuçlarına bakıldığında, yerli dijital platformların sunduğu bu yeni deneyimin izleyiciler nezdinde kabul gördüğü anlaşılıyor. Kısa sürede artan abone sayıları ve birbiri ardına üretilen ses getiren projeler, dijital platformların gelecek yıllarda da sektörde etkinliğinin artacağına işaret ediyor. Ayrıca, yerli dijital platform üyelikleri olup olmadığı yönündeki soruya yanıt verenlerin yüzde 50’den fazlası üyeliklerinin olduğunu belirtirken yüzde 13,8’i ise başkası üzerinden izlediğini belirtiyor” diye konuştu.
Dijital platformlarla birlikte hafta sonu dizi izleme süresi arttı
Araştırma sonuçlarından da örnekler veren Önk ve Dabak, “Prime-time saatler halen dizi izleme için tercih edilen bir zaman aralığı olsa da dijital platformdaki yerli diziler söz konusu olduğunda özellikle hafta sonunda izleme sürelerinin arttığı gözleniyor. Yerli diziler için tercih edilen izleme mekânı olarak oturma odası/salon başı çekerken sıralamayı yatak odası ve mutfak takip ediyor. Bu noktada dijital platformlarda yatak odasında izleme tercihinin önemli ölçüde arttığı anlaşılıyor. Ağırlıklı olarak bireysel bir aktivite olarak değerlendirilen yerli dizi izlemede geleneksel televizyon söz konusu olduğunda aileyle birlikte izlemenin de oldukça fazla olduğu görülüyor. Hem televizyon kanallarında hem de platformlarda en fazla izlenen tür ise komedi/sitkom/romantik komedi. Dijital platformlarda art arda birden fazla bölüm izlediğini söyleyenlerin oranı yüzde 50,9, izleyicilerin yüzde 32,9’u ise bazen bunu yaptığını belirtiyor. Dijital platformların en çok izlendiği ekran ise yüzde 61,1 ile bilgisayar, onu TV ve tablet izliyor” bilgisini verdi.
Dijital platformlar yerli dizilere ilişkin tutumu olumlu yönde değiştirdi
İzleyiciler açısından yerli dijital platformdaki yerli diziler ile geleneksel televizyondaki yerli diziler arasındaki farklara da değinen Yaşarlı akademisyenler, şöyle konuştu: “İzleyiciler özgünlük ve görsel-işitsel kalitenin yanı sıra sansür olmamasının dijital platformları, geleneksel televizyon dizilerinden farklı kıldığına işaret ediyor. Bu noktada katılımcıların yüzde 68’i yerli dijital platformların Türkiye’de dizi sektörüne etkisini, olumlu olarak değerlendiriyor. Dizinin bölüm süreleri de izleme kararını etkiliyor. Katılımcıların yarısı, yerli dijital platform dizilerinin izleme alışkanlıklarını değiştirmede etkili olduğu konusunda hemfikir. Ayrıca, katılımcıların yarısı yerli diziye karşı tutumlarının da değiştiğini söylüyor. Ankete katılan dizi izleyicisinin yüzde 27’si bu tavır değişikliğine bağlı olarak geleneksel televizyonda da yerli dizi izlemeye başladığını paylaşıyor." Ayrıca, ulusal TV kanalları için üretilen yerli dizilerin yerli dijital platformlar için üretilenlerden farklı olduğunu düşünenlerin oranı da yüzde 63,7. Katılımcıların çoğunluğu hem yerli dijital platformlarda hem de televizyon kanallarında yerli dizi izlerken eş zamanlı olarak ev işleri yapmaktan sosyal medyada gezinmeye kadar farklı etkinlikler de yaptıklarını ifade ediyo