Geçen yıl ilk kez Karadeniz Bölgesinde görülen ve kestane ağaçlarının kurumasına sebep olan kestane gal arısıyla mücadele bu yıl itibariyle başlatıldı. Halk arasında ‘katil arı’ olarak bilinen kestane gal arısına karşı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü laboratuvarında çoğaltılan 600 adet ‘Torymus sinensis’ böceği, kestane ağaçlarının yoğun olarak bulunduğu ormanlık alanlara bırakıldı. Gal arılarının yumurtalarıyla beslenen böcekler ile ağaçların kurumasının ve yüzde 80 civarında meyve kaybına sebep olan gal arılarının azaltılması hedefleniyor.
Verim tekrar artacak
İlk olarak 2014 yılında Yalova ile Bursa bölgesinde görülen kestane gal arısı, geçen yıl Kastamonu ormanlarında da ilk kez görüldü. Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü, kestane ağaçlarının tomurcuklarına yumurta bırakarak çiçek açmasını engelleyen ve zamanla ağaçları tamamen kurutan gal arısıyla mücadele için ilk olarak Cide Orman İşletme Müdürlüğü bünyesinde laboratuvar kurdu. Cide ilçesinde kurulan Orman Zararlılarıyla Mücadele Teşhis ve Tanı Laboratuvarında gal arısıyla beslenen ‘Torymus sinensis’ adlı böceğin üretimine başlandı. Laboratuvar ortamında erkek ve dişi olarak çoğaltılan Torymus sinensisler, bölge müdürlüğüne ait ormanlarda zarar gören kestane ağaçlarının dallarına bırakılmaya başlandı. Bırakılan böcekler, yaprakları kurutan, çiçeklerin açmamasına neden olan gal arılarının yumurtalarıyla beslenerek gal arısının daha da çoğalmasının önüne geçilecek. Çiftleştikten sonra yumurtalarını aynı yaprakların üzerine bırakacak ’Torymus sinensis’ler sayesinde gal arılarının yumurtaları yok olacak ve ağaçların verimi tekrar artacak.
Üretilen ilk böcekler doğaya bırakıldı
Üretilen ilk Torymus sinensisler, gal arısının Kastamonu ormanlarına yayıldığı bölge olan Cide Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı ormanlara getirildi. Kavanozlarla getirilen böcekler, gal arısının yoğun olarak bulunduğu kestane ağaçlarının yapraklarına bırakıldı.
“Laboratuvarımızda kestane gal arısının zararlısını ürettik”
İlk defa 2021 yılı içerisinde kestane gal arısı ile karşılaştıklarını söyleyen Cide Orman İşletme Müdürü Erhan Korkmaz, “Cide’nin Beltepe köyünde ilk tespitlerimiz yapıldı. Buna müteakip hemen tedbirlerimizi alarak mücadelemizi başlattık. İlk olarak Bölge Müdürlüğümüzün talimatlarıyla Cide İşletme Müdürlüğümüz bünyesinde laboratuvar kuruldu. Bu laboratuvarda da kestane gal arısının zararlısını ürettik. Çalışmalarımız halen devam ediyor” dedi.
“Laboratuvarda yetiştirdiğimiz 600 civarında paraziti ormanlarımıza saldık”
Kestanenin, Cide ilçesi için çok ehemmiyetli bir ağaç türü olduğunu vurgulayan Korkmaz, “Cide’nin 75 köyü ve 16 mahallesi bulunuyor. 91 farklı yerleşim yeri bulunuyor. Yaklaşık yüzde 90-95 oranında insanlarımızın kestane üretimi bölgemizde yayılmış durumdadır. Cide’nin gelir kaynakları arıcılık, kestane meyvesi, ormancılık faaliyetleri ve fındıktır. Bu gelir kaynaklarının yarısı ise kestane ile bağlantılıdır. Bu kadar önemli bir tür olan kestane zararlısı ile de çok önemli şekilde mücadele edilmesi gerekiyor. Bizim bu zararlıyı ormanlarımızdan uzaklaştırmamız gerekiyor. Bizlerde bu zararlıyı yenebilmek için ormanlarımızda biyolojik mücadeleye başlıyoruz. Biyolojik mücadele uzun bir süreç, hemen sonuçlandırabileceğimiz bir süreç değil. Şu anda kestane gal arısının zararlısını laboratuvarımızda üretiyoruz ve bugün ilk defa da salınımı yaptık. İnşallah başarılı da olacağız. Çünkü biz Cide’mizi seviyoruz, Cide halkını seviyoruz. Bu yüzden Cide’nin gelir seviyesinin düşmesine izin vermeyeceğiz” diye konuştu.
Şu ana kadar 600 civarında parazit yetiştirdiklerine değinen Korkmaz, “400 adedi dişi, 200 adedi erkek, üretimini yaptığımız 600 parazitin salınımını da bugün yapıyoruz. Tahminen elimizdeki donelerle 2 bin ila 5 bin arasında gal arısı zararlısını yetiştirip ormanlarımıza bırakmayı hedefliyoruz. İnşallah muvaffak olacağız. Bu sene kestane gal arısı ormanlarımızda çok hızlı yayılım gösterdi. 91 mahalle ve köylerimizden 40 civarında yerleşim yerinde tespitlerimizi yaptık. Çeşitli yoğunluklarda tespitlerimiz var. Yoğunluk olan yerlerde bu kestane gal arısının zararlısının salınımını yaparak buralarda daha fazla zararlı yetiştirip bu sayede sonuç almayı hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
“7 ila 10 yıl arasında amacımıza ulaşmayı planlıyoruz”
Kestane gal arısının ilk önce 2014 yılında Yalova’da görüldüğünü belirten Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Orman Zararlılarıyla Mücadele Şube Müdürü Nurten Karameşe ise, “Buradan kısa sürede tüm Türkiye’ye yayılmaya devam etti. 2021 yılında da Zonguldak, Kastamonu, Sinop Bölge Müdürlüklerimizde de görüldü. 2021 yılında kestane gal arısının görülmeye başlandığı Cide Orman İşletme Müdürlüğümüzde (Torymus sinensis) gal arısıyla beslenen böcek yetiştirmek amacıyla bir laboratuvar kurduk. Burada yetiştirmiş olduğumuz Torymus sinensis böceklerini bugün itibariyle araziye saldık. Yaklaşık 2 bin ila 5 bin arasında Torymus sinensis üretmeyi planlıyoruz. Bugün ise araziye 600 adet böcek salınımı yaptık. Bizim için hem kestanenin hem de kestane balının değeri yüksektir. Yöre halkımızın büyük bölümü geçimini bu şekilde sağlamaktadır. O yüzden biyolojik mücadeleye önem veriyoruz. Bu şekilde gal arısıyla beslenen böcek üretimine de devam edeceğiz. Gal arısıyla mücadelede hedefimiz, 1 yıl gibi kısa bir sürede değil 7 ila 10 yıl arasında amacımıza ulaşmayı planlıyoruz” ifadelerini kullandı.
“Yılda 70 bin ton kestane balı üretimi yapıyoruz, gal arısıyla mücadeleyi bu yüzden önemsiyoruz”
31 yıldır Kastamonu’da görev yapan Cide Tarım ve Orman İlçe Müdürü Veteriner Hekim Aytaç Gürbüz de, şunları kaydetti:
“Cide’de tarımsal faaliyet olarak değerlendirildiğinde bin ton yıllık fındık rezervimiz, bin ton gibi de kestane rekoltemiz var. Kestane gal arısı dediğimiz zararlı hem arıcılığımız üzerine hem kestane üretimimiz üzerine etkisi olacaktır. Zira Kastamonu’da mevcut bulunan 70 bin civarındaki arı kolonisinin 30 binden fazlası Cide’de bulunuyor. Cide ilçemiz, kestane bal üretiminde 70 bin ton ile Kastamonu’da birinci sıradayız. Arı kolonisi olarak ta yaklaşık yüzde 40’ını elimizde tutuyoruz. Kestane gal arısı dediğimiz zararlı kestane üretimimizi değil bal üretimimizi de büyük bir oranda etkiliyor. Bütün çalışmalar bunun üzerine yoğunlaşmıştır. Cide Orman İşletmemiz bu konuyla ilgili biyolojik mücadele için üzerinde çalışma yürütüyor. Gal arısını yok eden biyolojik bir böcek olan Torymus sinensis böceğinin üretimi yapılarak şu anda bugün itibariyle Cide ormanlarına salınımına başlanmıştır.”