Barış görüşmeleri ve ateşkes tartışmaları, Rusya'ya karşı Batı yaptırımlarının kaldırılıp kaldırılmayacağını tekrar gündeme getirdi.
Moskova merkezli düşünce kuruluşu Valdai'ın program direktörü Ivan Timofeev, Rusya'ya uygulanan yaptırımların kaldırılıp kaldırılamayacağını ve dondurulan varlıklara ne olabileceğine dair görüşlerini aktardı.
ABD'li yetkililerin, askeri operasyonun tamamen durdurulması durumunda Washington'ın daha önce alınan önlemleri kaldıracağını belirttiğini ifade eden Timofeev ABD'nin Moskova'yı müzakerelere zorlamak için yaptırımları bir teşvik olarak kullanmaya çalıştığını belirtti.
Timofeev "Buradaki mantık basit: Çatışmanın devam etmesi, yaptırımların artması anlamına geliyor; çatışmanın sonu ise bunların iptali veya azaltılması demek. Ancak bu basit ve mantıklı model pratikte çalışmayabilir. Moskova yaptırımların kaldırılmasına inanmıyor ve bir dizi yeni talep olabileceğinden şüpheleniyor. Peki bu durumda, müzakere gündemine yine yaptırımları koymak mümkün mü? Evet mümkün. Ancak yaptırımların azaltılması belirli parametrelerinin tartışılmasını gerektiriyor" diyerek sürece ilişkin düşüncelerini belirtti.
Rusya'ya yönelik kısıtlayıcı tedbirlerin kilit bölümlerine değinen Timofeev, bunlardan ilkinin Merkez Bankası, Maliye Bakanlığı ve Ulusal Varlık Fonu'na yönelik yaptırımlar olduğunu ifade etti. Timofeev bu yaptırımlara yönelik "AB'deki Rus rezervlerinin dondurulmasından bahsediyoruz. Silahlı Kuvvetlerin ve altyapının restorasyonu için bu fonların bir kısmının Ukrayna'ya transfer edilmesi ihtimali var. Burada ayrıca, banka hesapları ve gayrimenkullerden yatlara hatta futbol kulüplerine kadar Rus mülkünün, bloke edilen kişi ve kuruluşların varlıklarının dondurulması ve el konulması riskini de belirtmek gerekiyor" dedi.
Rus bankalarına, altyapıya, enerji ve diğer şirketlere karşı mali yaptırımlar konusunda ise Timofeev "Burada da bloke etme kısıtlamaları öne çıkıyor, yani bazı banka ve kuruluşla ilgili işlem ve varlıkların bloke edilmesi, dolar cinsinden takas yapılmasına ilişkin yasaklar... Bu paranın çoğuna da el konulabilir" ifadelerini kullandı.
Yaptırımların yasalaşması ve yasalaşmaması arasında büyük bir fark olduğuna dikkat çeken Timofeev yeni yaptırımların kaldırılmasının hala 'başarılabilir bir görev' gibi göründüğünü belirtti. İşte olası ihtimal ve senaryolar...
YAPTIRIMLAR YASALAŞTIKTAN SONRA KALDIRILABİLİR Mİ?
ABD Kongresi'nde Rusya'ya karşı yaptırımlarla ilgili çok sayıda tasarı olmasına rağmen, bunların çoğunun henüz yasalaşmadı. Buna karşın Rusya'nın ABD'ye yaptığı fosil yakıt tedarikinin yasal olarak askıya alınması ve normal ticari ilişkilerin dondurulmasını öneren 2 yasa tasarısının Temsilciler Meclisi'nden çoktan geçtiğini ifade eden Timofeev, bunların ABD yasalarında yer alması durumunda kaldırılmasının pratikte imkansız hale geleceğini vurguladı. Ancak yine de açık bir kapı olduğunu belirterek "En iyi ihtimalle, başkanlık kararnameleriyle askıya alınabilirler" dedi.
Avrupa Birliği'ne gelince, Timofeev'e göre yaptırımların kaldırılması veya hafifletilmesi için AB Konseyi'nin oybirliğiyle karar vermesi gerekecek. Burada farklılıklar ortaya çıkabilir, ancak bunların üstesinden gelmek ABD Kongresi'nde olduğundan daha kolay görülüyor. Birleşik Krallık'ta ise yürütme organının yaptırımları değiştirme konusunda oldukça geniş bir manevrası olduğu ve önemli ölçüde azaltılabileceği belirtiliyor. Sonuç olarak, yaptırımların kaldırılması, ABD'ye kıyasla daha rahat olarak uygulanabilir görülüyor.
YAPTIRIMLAR KALICI OLUR MU?
3. ihtimali de değerlendiren Timofeev, Rusya ile Ukrayna arasında bir uzlaşmaya varılsa bile, siyasi nedenlerle olan yaptırımların kısmen veya tamamen kalabileceğini de hatırlatıyor. Yaptırımların kaldırılması karşılığında koşulların da öne sürülebileceğine dikkat çekiyor. Örneğin, Ukrayna'nın zararlarını tazmin etmek gibi ek koşullar sürülebilir ve uyulmaması durumunda yaptırımlar sürdürülebilir.
"KISMEN HAFİFLETİLEBİLİR"
Ancak yazıya göre savaşın durdurulması konusunda bir anlaşma yapılması durumunda, Rus çeliğinin AB'ye ithalatında değişiklikler, sivil havacılık hizmetleri üzerindeki kısıtlamaların hafifletilmesi veya kaldırılması, hava sahasının kısmen açılması, SWIFT üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması, bazı banka ve şirketlere yönelik sektörel ve bloke edici yaptırımların kaldırılmasının beklenebileceğini ifade ediliyor.
Rusya rezervlerinin yanı sıra çok sayıda Rus vatandaşının yurtdışında dondurulan mal varlığına geri dönme olasılığının ise düşük olduğu ve bunların Batı'dan Ukrayna'ya yapılan askeri ve sivil yardımları finanse etmek için kullanılmalarının muhtemel olacağı belirtiliyor.