Kişinin; evini terk etmekten, kamuya açık yerlerde bulunmaktan, kalabalık içerisinde ya da dar ve kapalı ortamlarda bulunmaktan, herhangi bir araçla seyahat etmekten korkması galine agorafobi deniliyor. Şu anda bu psikolojik rahatsızlıktan muzdarip kişiler için sanal gerçeklik kullanılarak yeni bir tedavi yöntemi üzerinde çalışılıyor.
Lancet Psikiyatri dergisine konuyu detaylı bir şekilde yazan Oxford Üniversitesi psikiyatri bölümünden Prof Daniel Freeman ve meslektaşları, dışarı çıkmakta güçlük çeken ve psikozu olan 174 hastayı, olağan bakımlarının yanı sıra “gameChange” VR teknolojisini kullanmak için nasıl rastgele ayırdıklarını anlatıyor. Diğer 172 hasta ise olağan bakımlarını tek başına alacak şekilde ayrılıyor.
VR grubundaki katılımcılara, altı hafta boyunca her biri 30 dakika süren yaklaşık altı oturum için teknolojiyi kullanma fırsatı verildi. Her katılımcı, ister evinde ister klinikte olsun, VR başlığını kullanırken, odada bir sağlık çalışanı da vardı.
Sonuçlar, denemenin başlamasından altı hafta sonra, VR terapisine ayrılanların agorafobi nedeniyle gerçek hayatta kaçındıkları durumlarda küçük ama önemli bir azalma olduğu gözlemlendi. Ayrıca analizler, şiddetli agorafobisi olanların en çok faydayı sağladığını ve bu insanlar için etkinin altı ay devam ettiğini ortaya koydu. Bu tür hastalar, alışverişe gitmek veya otobüse binmek gibi, ortalama olarak öncekine göre iki aktivite daha yapabildiler.
Bilim insanları, yaklaşımın katılımcıların güven inşa etmelerini ve korkularını hafifletmelerini sağlayarak, gerçek hayatta daha önce kaçındıkları görevleri üstlenmelerine yardımcı olduğunu söylüyor. Çalışma ayrıca daha şiddetli psikolojik sorunları olanların en çok fayda sağladığını da buldu.
Sanal gerçeklik (VR) deneyimi, her biri farklı zorluk seviyelerine sahip ön kapıyı açmak veya bir doktor muayenehanesinde olmak gibi senaryolara geçmeden önce sanal bir terapistin ofisinde başlıyor. Katılımcılardan bir fincan kahve istemek gibi belirli görevleri tamamlamaları isteniyor ve göz teması kurmaları veya diğer karakterlere yaklaşmaları teşvik ediliyor.
Freeman çalışmayı şu sözlerle özetliyor: “Beynin biraz bilinçli kısmı gidiyor: ‘Tamam, sorun değil, bunun gerçek olmadığını biliyorum ve bu nedenle ısrar edebilirim, yeni bir şey deneyebilir ve farklı bir şey yapabilirim’ diye düşünülüyor. Bu da insanların, bu eylemleri gerçek dünyada uygulamalarını sağlıyor.”
Bir katılımcı, VR sistemini kullanmadan önce babasının mezarını ziyaret etmek için otobüse binmekte zorlandığını; ancak VR sistemini kullandıktan sonra bunu yapabildiğini anlatıyor: “Bu kalp kırıcıydı. Ama VR, bana her açıdan yardımcı oldu. Babamın mezarına giden otobüse binebildim, çiçekleri yere koyabildim, orada biraz zaman geçirip otobüse geri binebildim. Dışarı çıkabildim, beklediğimden çok daha fazla insanla etkileşime girebildim. Başkalarının yanında kendime daha çok güveniyorum.”
Freeman, VR kulaklıkların yaklaşık 300 sterline mal olmasıyla, bu tür cihazları hastaların evlerine göndermenin daha kolay hale geldiğini de sözlerine ekledi.