TCMB Başkanı Kavcıoğlu: “Hepimize düşen görev, kredilerin doğru firmalara ulaşmasıdır”

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Sektör Meclisleri İstişare Toplantısı, TOBB İkiz Kuleler Konferans Salonu’nda düzenlendi. Toplantıya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu ve TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun yanı sıra TOBB bünyesinde faaliyet gösteren 65 sektör meclisinin başkanları ve üyeleri katıldı. TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu burada yaptığı konuşmasında, çevrimsel etkilerden arındırıldığında Türkiye ekonomisinin 2004 yılından bu yana ilk defa ve üst üste iki çeyrek boyunca cari fazla verdiğini hatırlatarak, “Bir başka deyişle, bu yeni denge, küresel enerji ve emtia fiyatları normalleşme eğilimine girdiğinde ekonomimizin cari fazla verme kapasitesine ulaşmasına, kısa vadeli finansman ihtiyacının asgariye inmesine ve ihracata dayalı büyümeye işaret etmektedir. Bu durum, ülkemiz için yeni bir dönemin başlangıcını oluşturmaktadır” dedi. Merkez Bankası olarak uyguladıkları politikalarla enerji fiyat artışları tarafından gölgelenen ve verilerle tespit edilen durumu fırsat olarak nitelendiren Kavcıoğlu, bu durumun kalıcı olmasını sağlama konusunda kararlı olduklarını dile getirdi.

“Türk Lirası ticari krediler 618 milyar lira artarken, bu artışın 154 milyar lirası ihracat ve yatırım kredilerindeki artıştan kaynaklanmıştır”
Merkez Bankası tarafından yapılan düzenlemelerin etkisi ile ihracatçılara üretimlerini artırmaya yönelik daha elverişli finansal koşulların sağlandığını değerlendirdiklerini dile getiren Kavcıoğlu, “Türk lirası cinsi ihracat ve yatırım kredileri, 2022 yılı başından itibaren hızlı bir artış göstermiştir. Aralık 2021-Mayıs 2022 döneminde Türk Lirası ticari krediler 618 milyar lira artarken, bu artışın 154 milyar lirası ihracat ve yatırım kredilerindeki artıştan kaynaklanmıştır” diye konuştu.

“Merkez Bankası olarak son dönemde yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı destekleme noktasında oynadığımız rol firmaların kullandıkları krediler ile çarpıcı bir şekilde ortaya çıkmaktadır”
Yatırım ve ihracat kredilerinin toplam ticari krediler içerisindeki payının yüzde 28’e yaklaşarak son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaştığının altını çizen Kavcıoğlu, “Merkez Bankası olarak son dönemde yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı destekleme noktasında oynadığımız rol firmaların kullandıkları krediler ile çarpıcı bir şekilde ortaya çıkmaktadır” dedi.

“KOBİ kredileri yılın ilk altı ayında 372,8 milyar lira ile 2021 yılının aynı dönemindeki 27,3 milyar liranın oldukça üzerindedir”
Geçtiğimiz yılın ilk altı ayında lira firma kredi net kullandırımının 75,6 milyardan 2022’nin aynı döneminde 11 katına çıkarak 820 milyar liraya yükseldiği bilgisini veren Kavcıoğlu, “Yabancı para dahil tüm kredilerin 2021-2022 ilk yarısındaki kullandırım büyüme oranı kur etkisinden arındırılmış olarak yüzde 500’e yakın şekilde gerçekleşmiştir. 2022 yılının ilk yarısında sağlanan krediler 2021 yılının tümünün neredeyse 3 katına ulaşmıştır. KOBİ kredileri ise yılın ilk altı ayında 372,8 milyar lira ile 2021 yılının aynı dönemindeki 27,3 milyar liranın oldukça üzerindedir” ifadelerini kullandı.
Bankacılık sektörünün likidite, sermaye yapısı ile kredi riski görünümündeki olumlu seyri artırdığını aktaran Kavcıoğlu, uluslararası olarak takip edilen likidite karşılama oranlarının toplam ve yabancı para olarak yasal seviyelerin üzerinde olduğunu söyledi. Kavcıoğlu, Türk bankacılık sektörünün yılın ilk yarısında vadesi gelen sendikasyon kredilerini yüzde 100’ün üzerinde bir oranla yenilediğini ifade etti. Bankacılık sektörünün kar oluşturma kapasitesinin yüksek seyrettiğini ifade eden Kavcıoğlu, sektörün net dönem karının bu yılın ilk yarısında 169 milyar lira ile geçen yılın aynı dönemine göre 5 kat artarken, özkaynak karlılığının yüzde 30’a yükseldiğini söyledi.

“Size ve bize hepimize düşen görev bu kredinin hedefli olarak en sağlıklı bir şekilde doğru yerlere doğru firmalara ulaşmasıdır”
Merkez Bankası Başkanlığına atandıktan sonra 20 milyar dolarlık reeskont limitinin 30 milyar dolara çıkardıklarını anımsatan TCMB Başkanı Kavcıoğlu, şöyle devam etti:
“Tabana yaygın bir şekilde kullanımını önem verdik. Bugün böyle avantajlı bir kredinin hala talep görmesi ve bu taleplerin de karşılanması noktasında elimizden gelen bütün gayreti göstereceğimizi ifade etmek istiyorum. Onun için biz de bu limitin 10 milyar dolarını tüm özel ve kamu sektöründeki bankalara açtık, limitleri verdik. Size ve bize hepimize düşen görev bu kredinin hedefli olarak en sağlıklı bir şekilde doğru yerlere doğru firmalara ulaşmasıdır. Bizim çabamız budur. Bunda da kısmen başarılı olduk. Hep birlikte amacına uygun bir şekilde amacına ulaşması için el birliği ile devam edeceğiz.”
2021’in ilk yedi ayında kıyasla bu yılın aynı döneminde reeskont kredisi kullanan firma sayısının 2 bin 363’ten 4 bin 812’ye yükseldiğini ifade eden Kavcıoğlu, kredi kullanım tutarının ise 11,04 milyar dolardan 11,95 milyar dolara yükseldiğini dile getirdi.

“2022 yılı ocak ayı sonunda reeskont kredisi kullanımları içerisinde yüzde 6 olan KOBİ payı, 2022 yılı Temmuz ayı itibarıyla yüzde 20’lerin üzerine çıkmıştır”
Reeskont kredisi kullanımlarının tabana yayılmasına yönelik yapılan çalışmalar neticesinde 2022 yılı başında bu yana toplam kredi kullanımı içerisinde KOBİ’lerin payının istikrarlı bir şekilde arttığını kaydeden Kavcıoğlu, “2022 yılı Ocak ayı sonunda reeskont kredisi kullanımları içerisinde yüzde 6 olan KOBİ payı, 2022 yılı Temmuz ayı itibarıyla yüzde 20’lerin üzerine çıkmıştır. Bu dönemde KOBİ reeskont kredisi kullanan firma sayısı bin 880’den 3 bin 439’a firmaya yükselmiştir” diye konuştu.
İhracat kredilerine erişim konusunda yaptıkları düzenlemelerin KOBİ’leri olumlu etkilediğini savunan Kavcıoğlu, “Liralaşma stratejimiz ile reeskont yüzde 90’lara çıkan Türk lirası kredi kullanımı içerisinde KOBİ’lerin payı ise yüzde 50’lere ulaşmıştır. KOBİ’lerimizin yüksek ihracat performansı nedeniyle bu durum reeskont programımızın cari dengeyi destekleme kapasitesini de olumlu etkilemiştir. Yeni ekonomi modelimizde, cari fazlaya destek olacak hedefli kredi politikalarımızla ülke ekonomimiz için en verimli sonuçları almaya odaklanmış durumdayız. Tüm düzenleme ve kararlarımızı da bu doğrultuda alıyoruz” dedi.
Kavcıoğlu, yaşanan enflasyonun temel belirleyicilerinin güçlü ve sürekli arz şoklarının, döviz kuru gelişmelerinin ve bunların etkisiyle bozulan fiyatlama davranışlarının olduğunu söyledi. Başkan Kavcıoğlu, Merkez Bankası olarak para politikası kararlarında yatırım ve üretimin artmasını sağlayacak ve sürdürülebilir cari denge hedefini destekleyecek finansal koşulların oluşumunu gözettiklerinin altını çizdi.

“Tüm dünyada yükselen hammadde ve enerji fiyatlarıyla da karşı karşıya kaldık”
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise burada yaptığı konuşmasında, Türkiye ekonomisinin yaşanan tüm zorluklara rağmen son dönemde diğer ülkelere göre daha hızlı büyüdüğünü hatırlatarak, “İhracat, üretim ve istihdamda, salgın öncesi seviyelerin üzerine çıktı. Diğer yandan, yurtiçinde enflasyon ve üretim maliyetlerindeki artışların yanı sıra, tüm dünyada yükselen hammadde ve enerji fiyatlarıyla da karşı karşıya kaldık” dedi.

“Firmalarımızın uygun koşullarla finansmana erişiminin sağlanması, ülkemiz ekonomisi için kritik önemdedir”
2022’nin geri kalanında dünyayı daha kasvetli ve daha belirsiz bir ortamın beklediğini savunan Hisarcıklıoğlu, “Dolayısıyla, karşımıza çıkan bu zorlu dönemde firmalarımızın uygun koşullarla finansmana erişiminin sağlanması, ülkemiz ekonomisi için kritik önemdedir” diye konuştu.
Hisarcıklıoğlu, son dönemde finansmana ulaşımın zorlaştığını ve her il ve ilçedeki firmaların bu yönde gelen şikayetlerinin arttığını ifade ederek, “En büyük sıkıntıyı da en fazla gözetilmesi gereken küçük ve orta ölçekli işletmelerimiz yaşamaktadır. Kredi faizlerindeki yükselişin yanı sıra, kredi limitlerinin reel olarak daraltıldığı ve kullanımda sıkıntılar yaşandığı iletilmektedir” ifadelerini kullandı.
Hisarcıklıoğlu, Merkez Bankası fonlama faizinin yüzde 14 ve mevduata verilen ortalama faizlerin yüzde 20 civarında olmasına karşın bazı bankaların ticari kredilere yüzde 30 ile 50 arasında faiz uyguladığının görüldüğüne dikkati çekti.

“Merkez Bankası reeskont kredisi kullandırımlarının azaldığına ilişkin şikayetler de artmaktadır”
Sektörün diğer bir sorununun kredi vadeleri olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, şunları söyledi:
“Yatırımlar için gerekli olan uzun vadeli ve sabit faizli kredi bulmak da giderek daha güç hale gelmektedir. Öte yandan, ihracatçılarımız için çok önemli bir imkan olan, Merkez Bankası reeskont kredisi kullandırımlarının azaldığına ilişkin şikayetler de artmaktadır. Reel sektörün arzusu, kredi piyasalarında istikrarın hakim olmasıdır. Zira ülkemizde yatırım yapan, ihracat ve istihdam sağlayan her firma, milli değerimizdir ve korunması gerekmektedir.”
Hisarcıklıoğlu, yaşanan yüksek enflasyon ve maliyet artışları nedeniyle yatırım ve işletme sermayesi için kredi ihtiyacının geçmiş dönemlere göre arttığını dile getirerek, “İşletme sermayesi kredileri, özellikle KOBİ’lerin faaliyetlerini sürdürebilmesi için kritik hale gelmiştir. Dolayısıyla, artan işletme sermayesi ihtiyacı da dikkate alınarak, alınan tedbirlerin yan etkileri konusunda hassas olunması, bankacılık sisteminin de krediye erişimi kolaylaştırması gerekmektedir. Bankalarımızdan fonlama maliyetlerini de dikkate alarak, reel sektörümüze uygun koşullarla kredi sağlamaları ve yapıcı hareket etmeleri beklenmektedir. Böylelikle reel sektörümüz, her türlü olumsuz koşulları en az hasarla atlatarak; yatırıma, üretime, ihracata ve istihdama azami katkıyı yapmaya devam edecektir” ifadelerini kullandı.
Toplantı, Kavcıoğlu’nun ve Hisarcıklıoğlu’nun konuşmasının ardından basına kapalı şekilde devam etti.