Tükürük bezi hastalıkları arasında en sık tükürük bezi taşı görülüyor.
Tükürük bezi hastalıkları arasında en sık tükürük bezi taşı görülüyor. Kesin nedeni bilinmeyen tükürük bezi taşları sialendoskopi yani endoskopik tükürük bezi cerrahisi ile çıkarılabiliyor. Endoskopik tükürük bezi cerrahisi ile birçok tükürük bezi hastalığı kesi yapılmadan, dikişsiz ve konforlu bir şekilde tedavi edilebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Ela Araz Server, tükürük bezi endoskopisi hakkında bilgi verdi.
İnsan vücudunda üç büyük tükürük bezi mevcuttur. Bunlar submandibular (çene altı), parotis (kulak önü) ve sublingual (dilaltı) bezlerdir. Ayrıca bu bezlerin dışında ağız ve burun boşluğunda yerleşmiş çok sayıda küçük tükürük bezi bulunur. Bu bezlerde üretilen tükürük ağaç benzeri dallanmalar gösteren toplayıcı kanallarla toplanır, en sonunda tek bir toplayıcı kanal haline gelerek ağız içine boşalır.
Tükürük bezi hastalıkları 2 gruba ayrılıyor
Tükürük bezi hastalıkları kabaca nepolastik (tümöral) ve non-neoplastik (tümöral olmayan) hastalıklar olarak iki grupta toplanabilir. Tümöral tükürük bezi hastalıkları iyi huylu ve kötü huylu olarak ikiye ayrılmaktadır. Etkilenen tükürük bezinin olduğu bölgede sabit ve zamanla büyüyen şişlikler şeklinde belirti verir. Tümöral olmayan tükürük bezi hastalıkları, etkilenen bezde tekrarlayan, arada şişliğin gerilediği, ağrılı şişlikler ya da aşırı salya veya ağız kurluğu şeklinde kendini gösterir.
Tümöral olmayan tükürük bezi hastalıkları şunlardır;
Akut tükürük bezi enfeksiyonu
Tekrarlayan tükürük bezi enfeksiyonu
Tükürük bezi taşı
Tükürük bezi kanal darlığı, yapışıklığı
Çocukluk çağı tekrarlayan parotit (Jüvenil Rekürren Parotit)
Sjögren sendromu
Radyo aktif iyot tedavisi sonrası tekrarlayan tükürük bezi enfeksiyonları
Aşırı salya
Ağız kuruluğu
Sialendoskopi en sık tükürük bezi taşlarına uygulanıyor
Endoskopik tükürük bezi cerrahisi (sialendoskopi) büyük tükürük bezlerinin (kulak önü ve çene altı tükürük bezlerinin) tekrarlayan şişliklerinde tanı ve tedavi amacıyla uygulanan bir işlemdir. Tükürük bezinin alınması ve açık cerrahiyi gerektiren birçok hastalık bu yolla kesi yapılmadan ve dikişsiz tedavi edilebilir. Sialendoskopi kabaca tümöral olmayan, tekrarlayan tüm tükürük bezi şişliklerinde uygulanabilir. Kulak önünde ya da çene altında şişip kaybolan, özellikle yemek yemekle ortaya çıkan ağrılı şişliği olan hastalarda uygulanabilir. En sık yapılma sebebi tükürük bezi taşlarındır.
Hasta günlük hayatına kısa sürede dönebiliyor
Eğer sadece tanı amaçlı yapılmış ya da işlem kısa sürmüşse, lokal anestezi altında yapıldıysa hasta işlemden hemen sonra taburcu edilir. Hasta ertesi gün normal hayatına dönebilir. Genel anestezi uygulanacağı zaman yatış yapılır. İşlemden 4 saat sonra sıvı gıdalarla yemek yemeye başlanır, hasta kendini iyi hissediyorsa taburcu edilebilir. Ancak hasta genel anestezi almış ise birkaç gün istirahat ihtiyacı olabilir. İşlem sonrasında ağrı çok az olur. İlgili tükürük bezinde geçici hafif bir şişlik olur. Bu şişlik aynı gün büyük oranda geçer ancak tam toparlanması bir kaç gün alabilir. Herhangi bir kesi yapılmadığı için pansuman gerektirmez. Birinci haftada kontrol amaçlı polikliniğe davet edilir. En az bir ay süreyle tükürük bezine masaj yapılması ve bol su içilmesi önerilir. Herhangi bir diyet ya da egzersiz kısıtlaması yoktur.