1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası dolayısıyla Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünden edinilen bilgilere göre, kanser, dünyada ve Türkiye'de sebebi bilinen ölümler arasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alıyor.
Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre 2020 yılında küresel bazda 19,2 milyon yeni kanser vakası tespit edilirken, hastalığa bağlı 9,9 milyon ölüm kaydedildi. Dünya genelinde 75 yaşına kadar her 5 kişiden birinin kansere yakalanacağı ve her 10 kişiden birinin de kanser nedeniyle hayatını kaybedeceği tahmin ediliyor.
Kanser türleri içerisinde akciğer, meme ve kolorektal kanserler ilk sıralarda yer alıyor. Dünya nüfusunun artması, yaşlanması, kansere yol açabilecek risk faktörlerine daha çok ve uzun süre maruz kalınması nedeniyle gelecek yıllarda kanserli hasta sayısının da artacağı öngörülüyor.
Kanserlerin yüzde 90'ı çevresel faktörler nedeniyle gelişiyor
Kanserlerin yüzde 90'ı çevresel, yüzde 10'u ise genetik faktörlere bağlı olarak gelişiyor.
Kanserin başlıca çevresel risk faktörleri arasında tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı, alkol tüketimi, fazla kilolu veya obez olma, enfeksiyonlara maruziyet yer alıyor. Bunların ortadan kaldırılmasıyla kanserlerin yüzde 30-50 oranında engellenebileceği ifade ediliyor.
336 kanser tarama merkezi bulunuyor
Kanserde risk faktörlerinden kaçınmanın yanı sıra tarama ve erken tanı, en önemli önleme stratejileri arasında yer alıyor.
Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve mobil kanser tarama araçlarının yer aldığı birinci basamak sağlık kuruluşlarında yapılan kanser taramaları salgın sürecinde de aralıksız sürdürüldü.
Tarama merkezlerinin sayısı 2021 sonu itibarıyla 336 olurken, bu merkezlerin 42'sini mobil kanser tarama araçları oluşturdu.
Kanser taramaları ücretsiz yapılıyor
Ulusal kanser tarama programı kapsamında 2021'in ilk üç ayında 1 milyon kanser taraması yapılırken, bu yılın aynı döneminde kanser tarama oranları 1,5 milyona yükseldi.
Türkiye'de 40-69 yaş arası kadınlara 2 yılda bir meme kanseri taraması, 30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir rahim ağzı kanseri taraması, 50-70 yaş arası kadın ve erkeklere 2 yılda bir kalın bağırsak kanseri taraması ücretsiz yapılıyor.
Tarama sonrası sonucu pozitif ya da şüpheli çıkan kişiler, ileri tetkikler için teşhis merkezlerine yönlendiriliyor. Teşhis ve tedavi hizmetleri, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları tarafından yürütülüyor.