Ortalama yaşam süresinin uzaması ile birlikte ileri yaşlarda karşılaşılacak sağlık sorunları ve hastalıklara yakalanma riski de artıyor.
Bu nedenle yeni tedavilerin keşfine yönelik ilaç araştırma ve geliştirme çalışmaları oldukça önem arz ediyor. Kısa sürede dünyada bu alanda düzenlenen önemli kongrelerden biri haline gelen ve bu sene 8’incisi düzenlenen Uluslararası BAU İlaç Tasarım Kongresi toplantısında konuşan kongre başkanı ve BAU Eczacılık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Serdar Durdağı, “Son yıllarda yapay zekâ teknolojilerindeki gelişmelerin ilaç teknolojilerine aktarımının nasıl olacağını ve geliştirilen yeni ilaçların kısa sürede hastaların kullanımına nasıl sunulacağını kongre süresince tartışacağız” dedi.
15 - 17 Aralık 2022 tarihlerinde BAU Beşiktaş Kampüsü’nde gerçekleşecek olan Kongre, ilaç tasarımı alanındaki en son gelişmeleri tartışmak için akademik ve endüstriyel uzmanları bir araya getirecek. Toplantının ana teması “Yapay Zekâ Yaklaşımlarını Çok Ölçekli Moleküler Modelleme Yaklaşımları ile Küçük Molekül ve Biyolojik Terapötik Tasarıma Entegre Etmek” olacak. Kongre kapsamında; Türkiye’de ve dünyada ilaç keşif çalışmaları, ilaç geliştirme Ar-Ge çalışmalarında Türkiye’nin dünyadaki yeri, gelecek 10 yıla dönük çalışmalara ilişkin projeksiyon, ilaç keşif çalışmalarını daha kısa sürede gerçekleştirmek için yapılan son yenilikler ve ilaç aday moleküllerinin sanal ortamda taranmaları hakkında bilgi verilecek.
“İLAÇLAR HIZLI ŞEKİLDE HASTALARA SUNULMALIDIR”
Kongre’nin temel amacı ve hedefleri hakkında bilgi veren Prof. Dr. Serdar Durdağı, “Bu kongreyi ilaç tasarım ve geliştirme alanındaki son gelişmeleri değerlendirmek için düzenledik. Artık 8’incisini yapıyoruz ve etkinliğimiz geleneksel hale geldi. Kongrede özellikle son yıllarda yapay zekâ teknolojilerindeki gelişmelerin ilaç teknolojilerine ve nanobiyoteknoloji alanına aktarımının nasıl olacağını ve bulunan ilaçların kısa sürede hastaların kullanımına nasıl sunulacağını tartışacağız. COVID-19 pandemisinde temel bilimlerin ve ilaç ve aşı geliştirme çalışmalarının önemini bir kez daha anladık. Özellikle bu gibi dönemlerde, etkin ilaçları çok hızlı bir şekilde hastalara sunmamız gerekiyor. Buradan hareketle bizim de artık çalışmalarımızda yer verdiğimiz, ilaç yeniden konumlandırma çalışmaları son dönemde hız kazandı. Toplantıda bu konular ile ilgili örnekler de göreceğiz” açıklamasını yaptı.
“BİYONANOTEKNOLOJİDEKİ GELİŞMELER İLAÇ GELİŞTİRME SÜRECİNİ OLUMLU ETKİLİYOR”
Özellikle ilaç geliştirme ve tasarımında ne gibi gelişmelerin olduğunu konuşacaklarını vurgulayan Prof. Dr. Durdağı şunları söyledi: “Uluslararası BAU İlaç Tasarım Kongresi özellikle araştırmacılarımız için çok önemli. Çünkü yeni bulgularını burada sunuyorlar. Öğrenciler için de çok önemli, bu alanda çalışan hocalarla birebir konuşabilme ve tartışabilme fırsatı buluyorlar. Kongremiz de öğrenciler özellikle ilaç geliştirme çalışmalarının bu alandaki önemli laboratuvarlarda nasıl gerçekleştiğini ve gelecekte önemli olacak araştırma sorularının neler olacağının öğrenecekler. Bu nedenle hem eğitim anlamında hem araştırmacılarımız için kongrenin çok verimli olacağını düşünüyoruz. Önümüzdeki süreçte biyonanoteknoloji alanındaki gelişmeler, tasarım ve ilaç geliştirme süreçlerini çok olumlu bir şekilde etkileyecek. 10-15 yıl gibi çok uzun süren ve çok masraflı olan ilaç geliştirme süreçleri artık moleküler modelleme tekniklerindeki olumlu gelişmelerin etkisiyle, sanal tarama yaklaşımlarıyla ve makine öğrenmesi yaklaşımlarının ilaç geliştirme çalışmalarına entegre edilmesiyle çok daha etkin ve çok daha doğru şekilde sonuçlanacak.”
TEK BİR İLAÇ BİRDEN FAZLA HASTALIĞA UMUT OLABİLİR
Kongrede araştırmacılar yeni nesil ilaçların geliştirilmesinde bilgisayar destekli çalışmaların daha fazla yer almaya başladığını açıkladılar. Günümüzde nadir görülen hastalıklara yönelik ilaç araştırmalarının arttığını, tek bir ilaç çalışmasının birden fazla hastalığa umut olabildiğini bildirdiler. Bu bağlamda günün ilk konuşmasını yapan Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Malzeme Bilimi ve Nano Mühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Canan Atılgan yürüttüğü çalışmaları anlattı. Prof. Dr. Atılgan, ‘Teaching Old Drugs New Tricks: Protein Dynamics in the Limelight’ isimli sunumunda şunları vurguladı: “Çalışmalarımızda proteinlerin üç boyutlu yapılarını moleküler modelleme çalışmaları ile daha iyi anlamaya çalışıyoruz. Proteinlerin fonksiyonlarını proteinlerin yapısından yola çıkarak ancak dinamik değişiklikleri de göz önüne alarak yorumluyoruz. Bu çalışmalardaki amacımız onaylı ilaçları türevlendirerek evrimi daha az tehlikeli yolaklara sürükleyip antibiyotik direncini kontrol altına alabilir miyiz veya proteinlerde ilaçlanabilir gizli bölgeleri ortaya çıkarabilir miyiz gibi soruları yanıtlamak.” İlaç tasarım alanındaki en son yenilik, gelişme, uygulama ve yaklaşımların tartışılarak yeni bilimsel buluşlara katkı sağlamayı hedefleyen kongre, bilim insanlarının sunumlarıyla bugün sona erecek.