Amsterdam Üniversitesi'nin yeni araştırmasına göre, yalan söyleyen kişileri tespit etmenin en etkili yolu konuşmalarındaki ayrıntıları incelemek.Beden diline göre değil, konuşmadaki tutarsızlıklarla yalancıyı yakalayın.
Amsterdam Üniversitesi Davranış Bilimleri Fakültesi’nde yürütülen yeni bir araştırma, yalan söyleyen kişileri tespit etmenin en güvenilir yollarından birinin, onların konuşmalarındaki ayrıntılara dikkat etmek olduğunu ortaya koydu. Araştırmayı yürüten ekip, geleneksel yöntemlere kıyasla bu yaklaşımın çok daha etkili olduğunu savunuyor.
Yıllardır yalanları tespit etmek amacıyla beden dili, mimikler ve ses tonları gibi ipuçları üzerinde yoğunlaşan bilim insanları, bu geleneksel yöntemlerin yanıltıcı ve çoğu zaman etkisiz olduğunu dile getiriyor. Amsterdam Üniversitesi’nden Bruno Verschuere ve ekibi, bu eski yaklaşımların karmaşık olduğunu ve yalanı tespit etmede yeterli sonuç vermediğini belirtiyor. Verschuere, “Birden fazla ipucuna aynı anda odaklanmaya çalışmak karmaşık ve etkisiz bir yöntemdir,” diyor.
Ekip, yeni araştırmalarında daha basit bir yaklaşım öneriyor: Konuşmalardaki ayrıntılara odaklanmak. Bu yöntemi, yalanları tespit etmenin en etkili ve güvenilir yolunun konuşmaların içindeki yer, zaman, kişi ve olay gibi detayları incelemek olduğunu savunuyorlar.
Araştırmanın dikkat çekici kısmı ise, yalanı tespit etmeye yönelik yapılan deneylerin sonuçlarına dayanıyor. Katılımcılar iki gruba ayrıldı: Bir grup "yalancı" (suçlu grup) ve diğer grup ise "masum". Yalancı grup, bir dolaptan sınav sorularını çalma görevini üstlendi ve bu konuda yalan söylemeleri istendi. Masum grup ise sadece kampüste vakit geçirdi.
İlk aşamada, her iki grubun ifadeleri başka bir katılımcı grubuna izletildi. Bu gruptan, herhangi bir kısıtlama olmadan bu ifadeleri değerlendirmeleri istendi. Sonuçlar, katılımcıların doğru tahminlerde bulunmalarının neredeyse tamamen şansa dayandığını gösterdi. Bu da geleneksel yöntemlerin ne kadar yanıltıcı olabileceğini gözler önüne serdi.
Ancak ikinci aşamada, katılımcılardan yalnızca yer, zaman, kişi ve olay gibi ayrıntılara odaklanmaları istendi. Bu kez sonuçlar şaşırtıcıydı: Bu yöntemle, yalanları doğru ifadelerden ayırt etme oranı yüzde 66'ya kadar yükseldi.
Bu bulgular, günlük yaşamda da oldukça pratik bir kullanım alanı buluyor. Yani, bir kişinin yalan söyleyip söylemediğini anlamak için onların konuşmalarındaki detay eksikliğine bakmanız yeterli olabilir. Bu basit ama etkili yaklaşım, karşıdaki kişinin söylediklerinin doğruluğunu sorgularken, yalanları gerçeğin arasından ayıklamanıza yardımcı olabilir.
Verschuere ve ekibi, bu bulguların sadece araştırma aşamasında değil, gerçek hayatta da kullanılabileceğini vurguluyor. Bu yeni yöntem, yalanları tespit etme konusunda daha güvenilir sonuçlar verirken, karmaşık beden dili analizleri ve şüpheli davranışları göz önünde bulundurmanın gereksiz olduğunu gösteriyor.
Bu araştırma, yalanları tespit etmenin daha etkili bir yolunu sunuyor ve günlük hayatımızda, iş yerlerinde ya da ilişkilerde doğruyu bulmada önemli bir araç haline gelebilir. Yalan söyleyen kişiler genellikle konuşmalarındaki küçük detaylara dikkat etmezler. Bu nedenle, onları ele veren ipucu, genellikle bir ifadenin içindeki yer, zaman, kişi ve olay gibi belirgin ayrıntılarda gizlidir.
Bu yeni bakış açısı, yalan tespiti konusunda gelecekte daha pratik ve güvenilir yöntemlerin uygulanmasına öncülük edebilir.